Mixing, Ses Dengesi ve Sahneleme ?

MIX NASIL YAPILIR?

Mix yapan kişiler için şarkının armonisi, sözleri, aranjesi, şarkının yapısı ve performansı yapısı çıkarılacak iş için büyük önem taşımaktadır. Böylece şarkıyı daha iyi anlayıp ona göre bir düzenleme yapmaları mümkün olur. Genellikle bu kişiler mix yaparken müziği üç boyutlu şekilde ele alırlar: yükseklik, genişlik ve derinlik. Müzikteki yükseklik şarkıdaki tüm frekansların eşit ve dengeli bir şekilde duyulmasını sağlamaktır. Mix yapan kişiler doğru yüksekliğe başka şarkıları referans noktası alarak ve mix yaptıkları şarkıyı diğer işler ile karşılaştırarak ulaşabilirler. İkinci boyut olan genişlik mix’i stereo olarak genişletmek anlamına gelirken, üçüncü boyut derinlik ise mix’te müziğin bir derinliği olması demektir. Genişlik panlama işlemi yani ses kaynağını belirli bir yere yerleştirme ve sesi net olarak duyabilme ile yapılır. Derinlik ise çeşitli efektler eklenerek sağlanır. Mix’e başlama noktası her iş ve her kişi için farklı olabilir. Ama genellikle mix yapan kişiler müziğin türüne göre bir yol izlerler. Bu yüzden mix yapılacak olan müzik türünün dinamiğini bilmek büyük bir önem taşımaktadır. Kaliteli bir mix ortaya çıkarmak için gereken ana adımlar aşağıdaki gibi listelenebilir:

Gruplama

Teknik detaylara başlamadan önce mix yaparken daha sonraki aşamalarda rahat ve düzenli çalışabilmek adına belirli bir gruplama yapmalısınız. Mix için izleyeceğiniz yolu belirlemeniz ve buna göre kanalları gruplandırma yapmanız zorunlu bir adım olmasa da işinizi kolaylaştıracaktır.

Temizlik

Genellikle edit yapılırken istenmeyen ama kayıtta olan ses temizlenmiş olsa bile mix aşamasına gelindiğinde hala bu frekanslar duyuluyor olabilir. Kanalları grupladıktan sonra mix işlemine başlamadan önce ihtiyaç duymadığınız frekansları temizlemeniz gerekmektedir. Bunu yaparken kulağınıza ve tecrübenize güvenmeniz en doğru yol olacaktır çünkü bilgilerinizi kullanmak önemli bile kesin kurallar ile frekansları düzenlerseniz şarkının tınısını bozabilirsiniz.

EQ (Ekolayzır)

Ekolayzır iki önemli işlem için gereklidir: frekansları temizlemek veya frekansları öne çıkartmak. Yukarıda bahsedildiği gibi kayıt alınırken genel fazlalıkları atmak için ekolayzır kullanılır. İhtiyaç duyulmayan frekansları bulabilmenin en basit yolu parametrik bir ekolayzır kullanarak 20Hz ve 20kHz aralığını taramaktır. İstenmeyen sesleri tespit ettikten sonra bant genişliğini arttırıp gain’i azaltarak frekans temizliğini yapmış oluruz. Frekansı öne çıkarmak için tek bir yöntem söz konusu değildir. Her enstrümanın veya vokalin kendine özgün bir tınısı olduğu için ona göre hareket etmek gerekir. Bu durumda üzerinde çalışılan ses kaynağının yaklaşık olarak hangi frekanslarda iyi duyulduğunu bilmek mix yaparken kolaylık sağlayacaktır.

Dinamik İşlemciler (Gate, Kompresör, Limiter)

Dinamik işlemciler adı üzerinde bir şarkının dinamiklerini oluştururlar ve genellikle mix yapan kişiye bağlı olarak değişirler bu yüzden nasıl yapılması gerektiğine dair belirli bir çerçeve bulunmamaktadır. Üç tane önemli dinamik işlemci vardır: gate, kompresör ve limiter. Gate yabancı kökenli bir kelime olup kapı anlamına gelmektedir. Gate yani kapı sizin istediğine göre açılıp kapanabilir. Kısacası gürültüyü veya istemediğiniz frekansları yok etmek için kullanabilirsiniz. Kompresör ise sesi otomatik olarak yükselten ve kısan bir araçtır. Limiter ise uygulandığı zaman sesin istenen genlik aralığında bulunmasını sağlar.

Stereo İmaj ve Pan

Şarkının nasıl duyulması isteniyorsa ona göre bir stereo imaj belirlenmelidir. Çoğu zaman mix’in daha büyük bir şekilde duyulabilmesi için hedeflenen şarkının geniş bir stereo imaja sahip olmasıdır. Geniş stereo imaja ise kanalları grup olarak veya kendi içinde panlayarak, başka bir deyişle, sesin hangi yönden geleceğinin belirleyerek ulaşabilirsiniz.

Efektler

Şarkıya karakter kazandırmak için birçok farklı efekt mix yaparken eklenebilir. Parçaya göre kullanılan efektler değişse de mix yapan kişilerin en çok kullandığı efektler reverb, delay ve chorus olarak sıralanabilir.

Ses Seviyeleri

Yukarıda yazdığı gibi frekans değişikliği yapmak, dinamik işlemciler kullanmak ve efektler eklemek şarkının kanallarındaki ses seviyesini etkileyebilir. Bu yüzden bu işlemler sonrasında yapılan mix kontrol edilmeli ve doğru ses seviyelerine ulaşılana denk bu adımlara tekrar dönülüp gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.